Sommige mensen kunnen een moment aanwijzen waarop voor hen alles anders werd in hun leven, een kantelpunt, waarna alles in de tijd wordt afgezet tegen ‘ervoor’ en ‘vanaf toen’. Iets deed ze het roer omgooien, hun oude leven achter zich laten, overtuigingen afwerpen, ze kijken sindsdien met andere ogen naar de wereld.

Sturing
Ik heb zo’n mijlpaal niet. Mijn leven is een aaneenschakeling van ogenschijnlijk willekeurige momenten waarop de koers wijzigde, vaak samenhangend met een vraag of opmerking van iemand anders, waardoor ik me niet aan de indruk kan onttrekken dat alles ook volstrekt anders had kunnen lopen, of dat enige sturing mijnerzijds ontbreekt.

Rechten, psychologie, geschiedenis, het leken me allemaal interessante studies, hoewel niet allemaal even nuttig.
‘Ga je mee naar een open dag?’ vroeg een vriendin. Ik toog voor de gezelligheid mee naar een opleiding die ik niet overwoog.
Vier jaar later rondden we allebei de opleiding Cultuur en Beleid af (hoog genoteerd in de categorie ‘interessant maar niet erg nuttig’).

Keelpijn
‘Heb je er wel eens over nagedacht teamleider te worden?’ vroeg iemand een paar jaar later.
‘Nee, maar ik zal me er eens in verdiepen,’ zei ik, en vervolgens was ik tien jaar lang leidinggevende. God mag weten welke carrière ik was opgestart als hij die vraag niet had gesteld, omdat hij die dag keelpijn had, of het zich voornam maar het me vergat te zeggen.

Spijt
Toen ik teamleider wilde worden had ik onder meer een selectiegesprek met twee managers. Die vroegen of ik spijt had van mijn studiekeuze, toen ik vertelde dat ik me er kostelijk mee had vermaakt, maar dat ik niet de ambitie had om er iets mee te doen.
‘Nee,’ zei ik, ‘dat heb ik niet.’

Ze vroegen het voor de zekerheid nog drie keer.
Ik had er leuke dingen geleerd, ik had er fijne vriendinnen aan overgehouden, en een diploma. Goed, inhoudelijk gezien was het een – en ik druk dit mild uit – wat magere opleiding, maar daar was nu niets meer aan te doen. Wat wilden die mannen van me horen? Ik vind spijt doorgaans niet erg zinnig.

Morgen
Waren sommige vragen niet aan me gesteld dan had ik vast een ander pad gekozen. Maar ik had ze ook naast me neer kunnen leggen, zoals ik talloze andere suggesties niet heb opgevolgd. Dat kun je geen willekeur noemen.
Ik koos wat ik koos, en hier sta ik.

Ik kan nog steeds honderd andere keuzes maken, vandaag nog. En morgen weer. Dat is geruststellend.
Maar ik hoef niet zo nodig.
En dat is ook geruststellend.