‘Ik moest meteen aan jou denken toen ik dit uitprobeerde,’ zei een vriend van mij, en zette me zijn noise reduction-koptelefoon op. We zaten in een restaurant. Een deken van rust en stilte viel over me heen. Weg was de suizende airco, het geluid van het koffiezetapparaat, het geroezemoes van verre tafeltjes.
‘En je hoort me nog wel praten, toch?’ zei hij. Ik knikte, een grote glimlach op mijn gezicht.

Wortel
Niet om het een of ander, maar ik hoor alles nogal ongefilterd. Ik hoor de drie gesprekken die gelijktijdig om me heen op de afdeling worden gevoerd en de collega die er, twee bureaus verderop, doorheen zit te kauwen op een wortel. Allemaal even luid. Het lukt me meestal niet om me daar voor af te sluiten.
Je productiviteit daalt al met 37% zodra er iemand naast je een telefoongesprek begint. Kun je nagaan hoe hard ik moet werken om nog wat werk gedaan te krijgen.

En op mijn werk wordt nou eenmaal gebeld en gepraat, ook door mij. Ik misgun daarnaast niemand een gezonde snack, al zouden wortels en appels in een kantoortuin gewoon geweerd moeten worden, laten we wel wezen. In elke publieke omgeving trouwens.
Chips eten in een volle trein, ook zoiets tergends. Dat is marteling van je medereizigers, pure uitlokking van agressief gedrag.

Concentratielek
Maar ik dwaal af, en het was nog wel de bedoeling dat dit stuk over focus ging. Dwaalde jij intussen ook af? Geeft niet. Probeer sneller te lezen. Dat vraagt meer hersencapaciteit, en zo blijft er minder ruimte voor afleidende gedachten.

Goed, het is niet levensbedreigend, al dat geluid verdragen, maar wel bijzonder vermoeiend. Het betekent ook dat het me soms veel inspanning kost om op één bepaald geluid te focussen, zoals op de stem van degene die tegen mij praat. Of om überhaupt ergens op te focussen. Wat minder omgevingsgeluid is mij zeer welkom.

Het vermogen tot focussen schijnt trouwens ook ernstig in het gedrang te zijn door het gebruik van de smartphone, waar we ons maar niet van los weten te rukken, omdat we de dopamine die vrijkomt als we een nieuw bericht zien zo lekker vinden. Maar het is een serieus concentratielek, volgens experts.
Het bijzondere is dan weer dat er apps bestaan die je helpen om je telefoon weg te leggen of ‘m tijdelijk uit te schakelen. Dat iemand een appje bedenkt dat ons gebrek aan zelfbeheersing compenseert, in plaats van dat we aan onze zelfbeheersing werken – heerlijk. First world problems, first world solutions.

Ingewikkelde aantekeningen
Ik gebruik zo’n appje niet, maar als filteren van prikkels niet vanzelf gaat, of als je moeite hebt met je concentratie, mag je van mij best een beetje hulp inroepen. Luister in een drukke omgeving maar eens op een koptelefoon naar muziek. Muziek die je goed kent, en het hoeft niet hard aan te staan – de muziek fungeert als white noise, het kabbelt op de achtergrond en houdt je hersenen afgeleid, zodat je beter door kunt werken.

Saaie vergadering, je gedachten dwalen af? Doodle wat op papier. Of, als je die fröbeltekeningetjes wat gênant vindt in een overleg, maak ingewikkelde aantekeningen van wat je hoort. Het houdt je hersenen bezig en verhoogt je concentratie. Echt waar.

Zak chips
‘Je kunt ook een muziekje luisteren op deze koptelefoon, via bluetooth,’ zei mijn vriend, ‘en je kunt er handsfree mee bellen.’ Een waar wonder, dat ding. Maar de stilte had mij al overtuigd, en nog voordat het voorgerecht op tafel kwam had ik mijn eigen noise reduction-koptelefoon besteld.

Ik schrijf dit, een paar dagen na dat etentje, in de Intercity Direct tussen Amsterdam en Rotterdam, een traject dat op sommige stukken onbeschrijflijk veel herrie produceert. Ik kijk naar de mensen om me heen, de arme zielen, die dit geluidsgeweld moeten doorstaan zonder noise reduction-koptelefoon.
Ze mogen als troost een zak chips opentrekken, wat mij betreft. Ik concentreer me, onder mijn deken van rust en stilte, op de berichtjes die ik in een halfslachtige poging mijn telefoon overdag te negeren nog niet echt goed had gelezen.